Ervaren insecten pijn, net als mensen?

In een artikel van het BD gaf Anne Hilhorst, directeur van dierenwelzijnsorganisatie Wakker Dier, aan dat er onder wetenschappers groeiende overeenstemming is dat insecten pijn kunnen ervaren. Klopt dat wel?

Wat is pijn?

Het is vaak zo dat de meest primaire begrippen en ervaringen in het leven, juist het moeilijkste zijn om te beschrijven. Beschrijf maar eens hoe de kleur groen er uit ziet. Moeilijk hè? Toch heeft de International Associastion for the Study of Pain (IASP), een organisatie die vaak genoemd wordt als het gaat over de definitie van pijn, een poging gedaan. Pijn is “een onaangename sensorische en emotionele ervaring die verband houdt met, of lijkt op, de ervaring die verband houdt met, daadwerkelijke of mogelijke weefselschade,’’ volgens hen. Toch is een kneep in je vel een beter voorbeeld. Goed om te vermelden: er bestaat iets als nociceptie. Dat betekent dat een organisme het vermogen heeft om weefselbeschadiging of dreigende weefselbeschadiging waar te nemen. En dat is iets heel anders dan pijn. Bij pijn is het zo dat een organisme écht emotionele schade doormaakt en bij nociceptie heeft het organisme enkel en alleen door dat het zich in een schadelijke situatie verkeerd.

Onderzoek

Dan die groeiende overeenstemming over dat insecten pijn ervaren. Er zijn een aantal onderzoeken geweest naar pijn bij insecten, maar hard bewijs ontbreekt nog. Neem als voorbeeld een onderzoek over chronische pijn bij fruitvliegen. Onderzoekers van het Charles Perkins Centre van de Universiteit van Sydney hebben ontdekt dat fruitvliegen na een verwonding blijvende overgevoeligheid vertonen voor prikkels die normaal niet pijnlijk zijn. Dit wijst op een vorm van chronische pijn, vergelijkbaar met neuropathische pijn bij mensen. Hierbij gaat het echter niet over pijn als emotionele ervaring, maar over pijn als reactie op weefselbeschadiging (nociceptie). En zo zijn er meerdere onderzoeken met een soortgelijk resultaat.

Moeilijk te bewijzen

Het is ook erg lastig om aan te tonen dat een insect pijn ervaart. We kunnen immers niet in een insect veranderen (dat zou cool zijn) en voelen wat het insect eventueel zou voelen. Dat benadrukt Anne Hilhorst, directeur van dierenwelzijnsorganisatie Wakker Dier, ook in het artikel van het BD: ‘’Het echt bewijzen, is moeilijk. Maar zelfs larven van insecten kunnen heftig reageren op pijnprikkels, zoals hitte en elektrische schokken.”

Groeiende overeenstemming wetenschappers?

Maar hoe houdt dat verband met dat steeds meer wetenschappers er over eens zouden zijn dat insecten pijn kunnen ervaren? Precieze aantallen van wetenschappers die hier achter staan, zijn er immers niet. De resultaten over pijn bij insecten laten de mogelijkheid dat insecten pijn voelen, zoals mensen dat doen, echter openstaan. ‘’Aanwijzingen dat dat (insecten die pijn voelen) zo is, zijn heel sterk,’’ zegt Martijn van Loon in hetzelfde artikel van het BD. Martijn van Loon werkt aan een proefschrift over de mentale vermogens van insecten.

Conclusie

Er is geen aantoonbare groeiende overeenstemming bij wetenschappers dat insecten pijn kunnen ervaren, zoals mensen dat doen. Wel zijn er aanwijzingen en mogelijkheden dat insecten pijn kunnen ervaren op basis van de onderzoeken die zijn gedaan. Het is tevens lastig aan te tonen of insecten échte pijn voelen.

Neem contact met me op als u extra informatie heeft of verbeterpunten ziet.